भ्रमरा

 रुणुझुणु रुणुझुणु रे भ्रमरा । सांडीं तूं अवगुणु रे भ्रमरा ॥

चरणकमळदळू रे भ्रमरा । भोगीं तूं निश्चळु रे भ्रमरा ॥

सुमनसुगंधु रे भ्रमरा । परिमळु विद्गदु रे भ्रमरा ॥

सौभाग्यसुंदरू रे भ्रमरा । बाप रखुमादेविवरू रे भ्रमरा ॥

   *एखादा खोडकर मुलगा असेल तर त्याला हे करू नको, ते करू नको असं सतत सांगावं लागतं. मग तो मुलगा म्हणतो, हे करू नको, ते करू नको, मग करू तरी* *काय? या मनरुपी भ्रमराची तीच अवस्था झाली आहे. क्रोधाकडे जाऊ नको, कामाकडे जाऊ नको, लोभाकडे जाऊ नको, मत्सराकडे जाऊ नको, मग जाऊ तरी कुठे? तर माऊली त्या भ्रमराला म्हणते, तु ज्या ५-६ ठिकाणी जातोस, ते गटार आहे, तिथे समाधानाचा सुगंध नसून विषयभोगाची दुर्गंधी आहे. तुला खरा सुगंध जे पूर्ण समाधानी आहेत त्या कमळात मिळेल!*

*माऊलींनी जसं भ्रमर म्हणजे* *मन म्हंटले आहे, तसे कमळ* *कुणाला म्हंटलं आहे? तर* *संतांना! या संतरूपी कमळाच्या चरणी गेल्यावरच मनरुपी भ्रमराला खरं निश्चल, अखंडीत समाधान भोगायला मिळेल!*

चरणकमळदळू रे भ्रमरा । भोगी तूं निश्चळू रे भ्रमरा ।।

*जसं भ्रमराची भ्रमंती कमळाच्या कुशीत गेल्यावर कायमची थांबते, त्याप्रमाणें संत सद्गुरूंच्या* *चरणरजाचा विषयी माणसाच्या मस्तकावर अभिषेक झाला की वासनेचं बीज जळून वासनेकडचं भ्रमण कायमचं थांबतं!*

   सुमनसुगंधु रे भ्रमरा ।।

*सुमन म्हणजे फुल आणि सुमन म्हणजे चांगले मन! कमळाच्या सहवासानें भ्रमराला कमळाचा सुगंध लागतो, त्याचप्रमाणे संतांच्या सहवासानें साधकाला* *संतांचा भक्तीप्रेमाचा सुगंध लागतो. तो सुगंध, तो परिमल विद्गदु म्हणजे साधकाला सद्गदित करून परमानंदाचा अधिकारी बनवतो. मनाची ही अवस्था येण्यासाठीच माऊली म्हणते,*

सुमनसुगंधु रे भ्रमरा । परिमळु विद्गदु रे भ्रमरा ।।

*विद्गदु चा व्यावहारिक अर्थ आहे पसरवणे! जो भक्तीप्रेमाचा परिमळ मला संतरूपी कमळाच्या सहवासानें लाभला तो मी पसरवला पाहिजे!* श्रीमहाराजांचं* *"नाम सदा बोलावें, गावे भावे, जनांसि सांगावें" हे 'परिमळु विद्गदु'च्या समकक्ष वाटतं! मनरुपी भ्रमराने कमळाच्या सहवासात जाणें म्हणजे 'चरणकमळदळू रे भ्रमरा' म्हणजेच 'नाम सदा बोलावें'! कमळाच्या सहवासात राहून सुगंध घेणे म्हणजेच 'सुमनसुगंधु रे भ्रमरा' म्हणजेच"भावे गावे!"*

 *मनरुपी भ्रमर जेंव्हा अंतर्बाह्य भक्तीप्रेमाचा सुगंध बनतो, तेंव्हा त्याचं भगवंताशी नातं बदलून*

*पतिव्रते जैसा भ्रतार प्रमाण । आम्हा नारायण तैशापरी ।। *असं होतं! संकलन आनंद पाटील*